KONOPIE SIEWNE – CO TO JEST?

Autor artykułu: Maria H. Borawska – prof. dr hab. n.farm

Konopie siewne (Cannabis sativa)

Konopie siewne – gatunek jednorocznej rośliny z rodziny konopiowatych. Obok lnu i bawełny jest to najbardziej wydajna roślina włóknista na świecie, z której możemy wytwarzać np.: tkaniny, liny i płótna żaglowe, sieci rybackie odporne na wilgoć. Pierwszy papier był wytwarzany w Chinach z włókien konopnych i jego produkcja z konopi jest o wiele wydajniejsza niż produkcja papieru drzewnego. Olej i nasiona konopi są cenione ze względu na znaczne wartości odżywcze oraz błonnik pokarmowy. Olej jest bogaty w niezbędne kwasy tłuszczowe omega – 3, 6 i 9. Ziarna konopi są źródłem białka, które stanowi aż 25% całkowitej wartości energetycznej oraz witaminy E, magnezu, fosforu, cynku i żelaza.

SKŁADNIKI KONOPI SIEWNYCH

Konopie siewne są używane leczniczo i rekreacyjnie od tysięcy lat, ale ostatnio zidentyfikowano tylko niektóre z ich składników. W konopiach znajduje się ponad 550 związków chemicznych, z których zidentyfikowano ponad 100 fitokannabinoidów, w tym Δ 9-tetrahydrokannabinol (THC) i kanabidiol (CBD) oraz terpeny.

Kannabinoidy to związki tłuszczowe, które są głównymi biologicznie czynnymi składnikami konopi. Terpeny są to związki chemiczne organiczne o wzorze ogólnym (C5H8)n – aromatyczne olejki, które mają wyraźny smak i zapach. Terpeny działają synergicznie z kannabinoidami podnosząc ich terapeutyczne działanie. Kannabinoidy wywierają wpływ na organizm poprzez wiązanie się z receptorami, w szczególności z receptorami kannabinoidowymi typu CB1 i CB2. Receptory te, wraz z endogennymi kannabinoidami oraz układami syntezy, transportu i degradacji, nazywane są układem endokannabinoidowym. Receptory CB znajdują się głównie w zakończeniach neuronów centralnych i obwodowych, a receptory CB głównie w komórkach odpornościowych [Cascio MG, Pertwee RG, Marini P. In: Botany and Biotechnology. Cannabis Sativa L, editor. Springer International Publishing; 2017. The pharmacology and therapeutic potential of plant cannabinoids; pp. 207–225]. Receptory CB1 odgrywają rolę w funkcjach poznawczych, czuciowych oraz motorycznych i znajdują się głównie w ośrodkowym układzie nerwowym, gdzie oddziaływuje na nie anandamid i inne kannabinoidy, takie jak THC. Uważa się, że receptor CB2 odgrywa ważniejszą rolę w neuroprotekcji i zapaleniu oraz jest powiązany z komórkami zaangażowanymi w funkcje odpornościowe organizmu.

Kannabidiol (CBD) umiarkowanie hamuje degradację endogennego kannabinoidu – anandamidu, zwanego “hormonem szczęścia” [Transl Psychiatry . 2012 , 2 (3): e94.; Doi: 10.1038 / tp.2012.15]. Potwierdzono rolę anandamidu i receptora CB1 w myśleniu, pamięci, przetwarzaniu sensorycznym, ruchu i nie tylko. Anandamid pomaga regulować zachowania żywieniowe tworząc neuronową nagrodę przyjemności za każdym razem, gdy jemy, motywując nas do ponownego zrobienia tego. Anandamid odgrywa również rolę w regulacji nastroju, zwiększaniu szczęścia, zmniejszaniu bólu, radzeniu sobie ze stresem i regulowaniu snu, a także wielu innych funkcjach organizmu, na które wpływa układ endokannabinoidowy [Acta Pharmacol Sin . 2019; 40 (3): 309–323; doi: 10.1038 / s41401-018-0075-x]. Dwa najbardziej rozpowszechnione i powszechnie znane kannabinoidy w konopiach to kanabidiol (CBD) i delta-9-tetrahydrokannabinol (THC), który odpowiada głównie za psychotropowe działanie marihuany.

MARIHUANA to suszone i czasem sfermentowane żeńskie kwiatostany (niejednokrotnie z niewielką domieszką liści), pozyskiwane z roślin z rodzaju konopi (Cannabis), które zawierają wysokie stężenia substancji psychoaktywnych, stosowana głównie w celach rekreacyjnych i leczniczych (dostępne tylko na receptę). Skutkami długotrwałego stosowania jest uzależnienie, obniżone zdolności poznawcze, przewlekły kaszel i podatność na infekcje dróg oddechowych. Istnieje silna zależność między zażywaniem marihuany a ryzykiem wystąpienia psychozy i lęku [https://pl.wikipedia.org/wiki/Marihuana]. Szybkość, siła i rodzaj skutków konopi zależy od drogi podania. THC jest szybko rozprowadzany przez organizm do tkanek tłuszczowych, takich jak mózg, i jest metabolizowany przez układ cytochromu P450 w wątrobie do 11-hydroksy-THC, który jest również psychoaktywny. Badane konopie indyjskie i kannabinoidy zostały wskazane w przypadku kilku schorzeń.

Istnieją dowody na skuteczność w objawowym leczeniu nudności i wymiotów, bólu, bezsenności, zespołu stresu pourazowego, lęku, utraty apetytu, zespołu Tourette’a i padaczki. Konopie indyjskie są również kojarzone z leczeniem jaskry, choroby Huntingtona, choroby Parkinsona i dystonii, ale nie ma wystarczających dowodów na ich skuteczność.

RÓŻNICE POMIĘDZY MARIHUANĄ MEDYCZNĄ A OLEJEM CBD z konopi włóknistych z naturalnie występującymi fitoskładnikami

Należy przede wszystkim zaznaczyć, że produkty na bazie CBD nie są narkotykami i nie wykazują działania o charakterze psychoaktywnym. Ich stosowanie jest bezpieczne i wolne od udowodnionych naukowo skutków ubocznych. W odróżnieniu od marihuany medycznej, preparaty na bazie CBD są dostępne bez recepty.

CBD nie aktywuje receptorów CB 1 w mózgu i dlatego nie ma psychotropowego działania jak THC. Rzeczywiście, CBD może zmniejszyć psychozę [Transl.Psychiatry 2012 ; 2 : e94; pmid: 22832859] i złagodzić psychozy związane z nadużywaniem konopi. Inne miejsca receptora zaangażowane w działanie CBD obejmują sierocy receptor sprzężony z białkiem G-55 (GPR55), przypuszczalny śródbłonkowy receptor kannabinoidowy, przejściowy receptor waniloidowy 1 (TRPV1), α1-adrenoceptory, receptory opioidowe µ i transporter adenozyny i receptory serotoniny-1A [Br J Pharmacol. 2008 Jan; 153(2): 199–215; doi: 10.1038/sj. bjp.0707442]. CBD również aktywuje i wykazuje fizjologiczną odpowiedź, w której pośredniczy receptor aktywowany przez proliferatory peroksysomów γ [ PLoS One 2011;6:e28668; pmid:22163051 oraz PLoS One 2011; 6:e28159; pmid:22163000]. CBD wykazało zdolność do zarówno bezpośredniej, jak i pośredniej ochrony neuronów w stanach zapalnych / neurodegeracjach indukowanych β-amyloidem i głębokiego zmniejszania reaktywnej astrogliozy (nieprawidłowy wzrost liczby astrocytów spowodowany zniszczeniem pobliskich neuronów w wyniku urazu ośrodkowego układu nerwowego, infekcji, udaru, niedokrwienia, odpowiedzi autoimmunologicznej lub choroby neurodegeneracyjnej [https://pl.qaz.wiki/wiki/Astrogliosis]).

Badania eksperymentalne in vitro i in vivo wykazały, że Olej CBD z konopi włóknistych ma szeroki zakres zastosowań terapeutycznych, wykazując właściwości: przeciwzapalne i immunomodulujące [Phytother Res. 2013;27(5):633–636. doi: 10.1002/ptr.4781 ], przeciwpsychotyczne [Pharmacol Res. 2016;112:119–127. doi: 10.1016/j.phrs.2016.01.033], przeciwbólowe [J Oral Facial Pain Headache. 2015;29(1):7–14. doi: 10.11607/ofph.1274 ] i przeciwpadaczkowe [Lancet Neurol. 2016;15(3):270–278. doi: 10.1016/S1474-4422(15) 00379-8 ] , pośród innych.
Wykazano także, że CBD częściowo chroni wysepki trzustkowe i komórki beta przed zniszczeniem. CBD znacznie obniża poziom glukozy we krwi i zwiększa poziom insuliny u szczurów z cukrzycą typu 2, ale nie prowadzi do otyłości [Pharmacol & Pharm. , 6 , 75– 85. doi: 10.4236 / pp.2015.62010]

CBD w standaryzowanym ekstrakcie z konopi włóknistych wykazuje silniejsze lub skuteczniejsze działanie niż czysty CBD [Phytomedicine,2014, 21, 631-639; http://dx.doi.org /10.1016/j. phymed.2013.11.006; Urology, 2011, 77, 1006.e9-1006e15. http://dx.doi.org/10.1016/j. urology 2010.12.006; Br J Pharmacol. 2013, 168, 79-102. http://dx.doi.org/10.1111 /j.1476-5381.2012.02027.x ].

Te grupy badawcze badały hamujący wpływ CBD na namnażanie się komórek nowotworowych i hamujący wpływ CBD na kurczliwość pęcherza. Wyższą skuteczność ekstraktu roślinnego można wytłumaczyć addytywnymi lub synergicznymi interakcjami między CBD a mniejszymi fitokannabinoidami lub niekannabinoidami obecnymi w ekstraktach. Inne fitokannabinoidy, w tym tetrahydrokannabiwaryna, kannabigerol i kannabichromen wywierają dodatkowe działanie o znaczeniu terapeutycznym [Br J Pharmacol. 2011, 163, 1344-1364. http://dx.doi.org/10.1111/ j.1476-5381.2011.01238.x].

 

Składnik	Klasyfikacja chemiczna		Inne źródła	Mechanizm oddziaływania	Potencjalne działania terapeutyczne
Kannabidiol	Fitokannabinoid		brak znanych	inhibitor wychwytu Anandamidu aktywacja receptora TRPV1, aktywacja receptora GPR55, 5-HT aktywacja	Przeciwpadaczkowe, znosi odczuwanie bólu, przeciwzapalne, przeciw lękowe, przeciwdepresyjne, zarządzanie / leczenie uzależnień, dermatologiczne stany zapalne, neuroprotekcyjne, inne
Tetrahydrokannabinol	Fitokannabinoid		brak znanych	Wiąże się z receptorami CB1	Przeciwwymiotne, znosi czucie bólu i inne
β-karyophyllen	Seskwiterpenoid		czarny pieprz, goździki, rozmaryn, chmiel	Wiąże się z receptorami CB2	Anksjolityczny, znosi czucie bólu
Limonen	Terpenoid		owoce cytrusowe, rozmaryn	Indukcja glutationu	Działa przeciwutleniająco, przeciwnowotworowo
Kannabichromen	Fitokannabinoid		brak znanych	Inhibitor wychwytu anandamidu	Znosi czucie bólu
Kannabigerol	Fitokannabinoid		brak znanych	Inhibitor wychwytu anandamidu	Działa przeciwzapalnie, neuroprotekcyjnie

GABA = kwas γ-aminomasłowy; GPR55 = receptor sprzężony z białkiem G 55; TRPV1 = przejściowy potencjał receptora waniloid 1.

[Potter DJ. The Propagation, Characterisation, and Optimisation of Cannabis sativa as a Phytopharmaceutical [PhD thesis]. London, UK: King’s College; 2009.]

[Adv Exp Med Biol. 2021; 1264: 1–13. doi: 10.1007 / 978-3-030-57369-0_1.]

Co to jest kannabidiwarin ( CBDV) ?

CBDV to kannabinoid o budowie chemicznej, która nie powoduje psychoaktywnego oddziaływania. CBDV i epilepsja były początkowym obszarem zainteresowania. W 2014 roku GW Pharmaceuticals zakończyło badanie kliniczne fazy 1 swojego produktu testowego CBDV (znanego jako GWP42006). W badaniu klinicznym zbadano zastosowanie CBDV jako leku przeciwpadaczkowego. W kwietniu 2015 r. Urząd Patentowy Stanów Zjednoczonych udzielił firmie GW Pharmaceuticals patent na stosowanie CBDV w lekach przeznaczonych do leczenia padaczki.

CBDV wzbudza również zainteresowanie w zakresie innych medycznych możliwości jego oddziaływania na organizm. GW Pharma zbadała zastosowanie tego kannabinoidu w leczeniu autyzmu i w zespole Retta (mutacja chromosomu „X”, która dotyka dziewczynki powodując drgawki, sztywność mięśni i problemy z mową). Dystrofia mięśniowa jest już obszarem, gdzie jest możliwe zastosowanie CBDV [Br J Pharmacol. 2019,176,1,568–1584]. CBDV może zmniejszyć stan zapalny i przywrócić funkcję mięśni, osobom cierpiącym na ból i dyskomfort związany z dystrofią mięśniową. Poza tym, CBDV może mieć potencjał terapeutyczny w zmniejszaniu nudności, co wykazano na szczurach [Br J Pharmacol. 2013 Oct;170(3):671-8. doi: 10.1111/bph.12322].

CZY ISTNIEJĄ BADANIA ODNOŚNIE STOSOWANIA OLEJU CBD W CHOROBIE NOWOTWOROWEJ U LUDZI?

Jest niewiele badań dotyczących Oleju CBD i jego zastosowania w leczeniu ludzi z rakiem. CBD hamuje wzrost komórek rakowych u myszy z rakiem płuc lub okrężnicy oraz linie komórkowe raka prostaty. Inne badanie wykazało, że CBD razem z THC zabijały komórki raka glejaka w badaniach laboratoryjnych na liniach komórkowych. Natomiast badanie przeprowadzone w 2014 roku na modelach eksperymentalnych raka okrężnicy in vivo sugeruje, że CBD może hamować rozprzestrzenianie się komórek raka jelita grubego. Niektórzy ludzie z rakiem odkryli, że Oleje CBD są pomocne w radzeniu sobie ze skutkami ubocznymi choroby. Osoby z rakiem zgłaszały korzyści z przyjmowania CBD, takie jak: pomoc w nudnościach, wymiotach, depresji i innych skutkach ubocznych, ale nie ma jeszcze dobrze udokumentowanych badań klinicznych na pacjentach, potwierdzających zastosowanie CBD w leczeniu raka.

W badaniach laboratoryjnych wykazano, że CBD hamuje niektóre enzymy wątrobowe odpowiedzialne za metabolizm leków, takie jak CYP2D6 i CYP3A4. Może to wpływać na działanie leków i na nasz organizm, zmniejszając skuteczność leków lub czyniąc je bardziej niebezpiecznymi. Obejmuje to chemioterapię oraz inne leki i wobec tego należy sprawdzać i konsultować możliwe interakcje preparatów CBD z nimi.

JAKĄ DAWKĘ OLEJU CBD STOSOWAĆ?

Nie można wyciągnąć ostatecznych wniosków na temat dawek wymaganych do uzyskania pozytywnego efektu, ponieważ może to zależeć nie tylko od stanu zdrowia danej osoby. Ta sama dawka dla dwóch różnych osób może dawać dwa różne efekty, dla jednej osoby jest wystarczająca, a dla innej zbyt mała.

Dane pochodzące z przedklinicznych modeli zwierzęcych wskazują, że oczyszczone CBD może wywoływać odpowiedź w kształcie dzwonu [Br J Pharmacol. 2013 Oct;170(3):671-8. doi: 10.1111/ bph.12322]. Oznacza to, że dla niektórych osób pięć kropli ekstraktu oleju CBD to maksymalna ilość, gdyż zwiększając dawkę – zmniejszają pożądane efekty zdrowotne oleju. Oczywiście zależy to też od procentowej zawartości CBD (1%, 5%, 15%) w preparacie. Uważa się, że użycie pojedynczego kannabinoidu CBD może być gorsze od ekstraktu z konopi włóknistych z naturalnie występującymi fitoskładnikami, w którym inne składniki działają synergistycznie z CBD.

Najlepiej zaczynać od 1-2 kropli oleju CBD powoli zwiększając ilość jego aż do uzyskania pożądanego efektu. W tym wypadku, również nadmiar może szkodzić i obniżyć efekty zdrowotne działania CBD.

JAKIE MOGĄ ISTNIEĆ ZAGROŻENIA ZWIĄZANE Z PRZYJMOWANIEM KONOPI?

Obecność THC we krwi można wykryć miesiąc lub dwa po ostatnim zażyciu konopi, ale nie oznacza to, że zdolność prowadzenia pojazdu jest nadal upośledzona kilka tygodni później. W Niemczech, wprowadzono przepisy dotyczące narkotyków, z zerową tolerancją na THC dla kierowców, gdzie 1 nanogram THC na 1 ml krwi to już przekroczenie limitu. Podczas ciąży lub karmienia piersią, Food and Drug Administration (FDA), powołując się na brak danych i obawy z badań na zwierzętach, zdecydowanie odradza stosowanie kanabidiolu (CBD) w jakiejkolwiek postaci. Wysokie dawki CBD podane ciężarnym badanym zwierzętom sugerują nieprawidłowości w układzie rozrodczym rozwijających się płodów męskich, w tym zmniejszenie wielkości jąder, niski poziom testosteronu i nieprawidłowości w spermatogenezie. Na podstawie dostępnych informacji przypuszcza się, że pewna ilość CBD może zostać przekazana dzieciom poprzez mleko matki [Mo Med. 2020; 117(5): 400–405; PMID: 33311738]

Najczęściej wybierane