Chemioterapia niesie ze sobą wiele nieprzyjemnych skutków ubocznych. Część z nich trzeba przetrwać, niektóre można nieznacznie zredukować, w żadnym jednak przypadku nie ma sposobu na ich uniknięcie. W kontekście odżywiania się odpowiednia dieta podczas i po chemioterapii ma hamować osłabienie organizmu oraz powinna być tak dobrana, by chory ją przyjmował.
Skutki chemioterapii na układ trawienny
W większości przypadków nie jest to łatwe, a wynika bezpośrednio ze zmian w organizmie spowodowanych podawanymi lekami, które wpływają na:
- apetyt – znacząco go zmniejszając,
- zmiany lub utratę smaku – jedzenie może odrzucać,
- nudności i wymioty – chemioterapia ma właściwości emetogenne, gdyż leki cytotoksyczne uwalniają serotoninę odpowiedzialną za wymioty,
- biegunka i zaparcia – wyzwalane przez leki powodujące zmiany w wyściółce jelit.
Część z tych dokuczliwych objawów udaje się usunąć dzięki dodatkowym lekom. Szczególnie ważne są leki przeciwwymiotne, gdyż dzięki nim pacjent trawi chociaż część pokarmu, a jest niezwykle ważne by podczas leczenia nie opadał z sił przez nieprzyjmowanie pokarmów.
Co jeść w trakcie chemioterapii i jak usuwać objawy uboczne?
Natomiast posiłki powinny być lekkostrawne. Główną więc zasadą jest nie tyle zalecanie określonych produktów, co wskazywanie tych, których należy unikać. W tym wypadku należy wyeliminować: słodycze, tłuste, smażone mięsa, napoje gazowane oraz produkty ciężkostrawne z piramidy żywieniowej. Dodatkowo należy wskazać, iż podczas chemioterapii:
- należy zrezygnować z 3 posiłków dziennie na rzecz większej ilości, lecz mniejszych,
- należy jeść powoli dokładnie przeżuwając pokarm,
- trzeba dużo pić; najlepsze są chłodne, niesłodzone soki owocowe z witaminami,
- można redukować nudności ssąc kostki lodu.
Najważniejsze jest jednak zachowanie świadomości, iż chociaż chemioterapia wyniszcza, osłabia i zmniejsza odporność, to okresem rekonwalescencji, w którym należy radykalnie uzupełnić niedobory żywieniowe i się wzmocnić jest okres po przyjmowaniu leków, gdy organizm jest na to w większym stopniu gotowy.
Dzienne zapotrzebowanie w składniki odżywcze w diecie po chemioterapii
Wtedy też jedzenie odgrywa kluczową rolę w powrocie do zdrowia. Natomiast wśród substancji, które są w nim najważniejsze wymienić należy:
- białko (głównie zwierzęce) – stanowiące podstawowy produkt odbudowy wyczerpanego organizmu, dobierane powinno być w produktach spełniających indywidualne preferencje smakowe (dzienna dawka to 100-120 gram),
- węglowodany – w przeliczeniu na kalorie powinno się ich dostarczać od 2000 do 2400 kcal dziennie (dotyczy to głównie produktów mącznych),
- tłuszcze – spożywane w granicach 30-40 gramów na dobę,
- witaminy i minerały – większość z nich magazynuje wątroba, a zapasy wystarczają na kilka miesięcy, nie należy więc przekraczać zalecanych, dziennych dawek.
Warto też wspomnieć o suplementacji, która w ostatnich latach znacząco się zmieniła. Aktualnie w diecie po chemioterapii można skorzystać z suplementów pochodzących z natury, co ma szczególne znaczenie w chorobie nowotworowej. Jednym z takich produktów jest miód z propolisem, który nie tylko wzmacnia wyczerpany organizm, ale też pomaga w walce z rakiem, gdyż posiada właściwości cytotoksyczne.
Chemioterapia, dieta a skutki uboczne
Przy powyższym dieta przy chemioterapii ma dodatkowe tło. Paradoksalnie, im więcej jest objawów ubocznych i im trudniejsze jest odżywianie się, stając się czasem okresowo niemożliwym… tym lepiej. Dla onkologa jest to oznaka potencjalnej, dużej wrażliwości nowotworu na lek. Zatem złe samopoczucie chorego i wszystkie objawy ze strony układu pokarmowego są wskazówką dla rokowań leczenia. Im gorzej się pacjent czuje, tym większa szansa na usunięcie komórek rakowych, które reagują na lek w sposób wielokrotnie silniejszy niż cały organizm chorego.