Odpowiednie żywienie, zarówno w chorobie nowotworowej, jak i podczas leczenia chemio- i radioterapią, to ważny i uznany element kompleksowego leczenia raka. W pierwszym przypadku dieta w chorobie nowotworowej zapobiega wyniszczeniu organizmu i dostarcza mu niezbędnych składników do walki z chorobą. W drugim, podczas zabiegów, jej głównym celem jest przyswajalność, sprawienie, że będzie tak dobrana, iż Pacjent pomimo skutków ubocznych leczenia będzie przyjmował i nie zwracał pokarmu. Ma to szczególne znaczenie odkąd dowiedziono, że niedożywienie, m.in. skojarzone z nieprzyjmowaniem przez organizm jedzenia, jest związane z wysoką śmiertelnością Pacjentów leczonych onkologicznie.
Fakty na temat diety nowotworowej
Wobec powyższego istnieją dwa aspekty diety w chorobie nowotworowej. Pierwszy dotyczy wskazówek ogólnych, zaleceń, które mają wzmocnić organizm każdego Pacjenta cierpiącego na raka, zarówno w okresie leczenia, jak i rekonwalescencji. Drugi związany jest z leczeniem chemio i radioterapią, co zazwyczaj jest znoszone przez chorych w różny sposób. Tym samym dieta onkologiczna podczas leczenia i po nim powinna być w większym stopniu zindywidualizowana. Musi brać pod uwagę stan przed chorobą, ten sprzed leczenia, rodzaj nowotworu, w różnym stopniu utrzymaną zdolność przyswajania pokarmu, a także najważniejsze potrzeby organizmu skojarzone z badaniami krwi oraz choroby współistniejące.
Czasem jednak oba elementy diety ogólnej i zindywidualizowanej łączą się ze sobą i powstają w ten sposób ogólne wytyczne, które można stosować niezależnie od stanu Pacjenta czy też etapu leczenia. Wyjątkiem jest jedynie zdolność do przyjmowania niektórych produktów żywnościowych, co niemal zawsze wymaga indywidualnych konsultacji żywieniowych, a nierzadko i dodatkowo, dobierania ich do bezpośrednich reakcji Pacjenta na określone produkty.
Do ogólnych wskazań diety antynowotworowej należą:
- Unikanie soli – która podrażnia przewód pokarmowy na całej długości, a jej nadwyżka w żywieniu jest szkodliwa nawet dla osób zdrowych.
- Unikanie żywności przetworzonej i wędzonej – szczególnie mięs czerwonych, przede wszystkim konserw zawierających duże ilości soli oraz różnych konserwantów, a także wędzonek zawierających wiele szkodliwych, rakotwórczych substancji smolistych.
- Unikanie ostrych przypraw – co ma szczególne znaczenie, gdy na skutek chemio i radioterapii zniszczona jest błona śluzowa przełyku, żołądka i jelit.
- Unikanie cukru – który stanowi pożywkę dla raka. Nie ma wątpliwości, że cukier w nadmiernych ilościach jest szkodliwy, jednak monosacharydy stanowią podstawowy i jedyny budulec komórek nowotworowych. Dlatego istotne jest ograniczenie spożywania cukrów do minimum na każdym etapie choroby i leczenia.
- Spożywanie przypraw ziołowych – niektóre z nich, jak suszone oregano, mają antyrakowe właściwości.
- Spożywanie błonnika pokarmowego – wielokrotnie dowiedziono, że odgrywa on antynowotworową rolę w organizmie, a po chemioterapii chroni zniszczoną śluzówkę układu pokarmowego. W największych ilościach błonnik odnaleźć można w płatkach owsianych.
- Spożywanie witaminy D3 i wapna – jak dowiedziono, łączne przyjmowanie tych substancji ma antykarcenogenne znaczenie, hamuje rozwój raka oraz zapobiega jego powstawaniu. Warto więc rozpatrzyć ich suplementację.
- Spożywanie kurkumy – zawarta w niej kurkumina posiada działanie antyoksydacyjne. Jej wpływ na poziomie komórkowym jest wszechstronny i może przyczyniać się zarówno do zapobiegania chorobie nowotworowej, jak i hamowania jej rozwoju.
- Spożywanie miodu i jego przetworów – w badaniach potwierdzono już antyrakowe działanie niektórych substancji zawartych w miodzie. Jest on wskazany na każdym etapie choroby i leczenia, a jego wysoki stopień przyswajalności może okazać się pomocny w diecie Pacjentów odrzucających większość pokarmów. Warto dodać, że od jakiegoś czasu dostępne są również suplementy miodu z wyciągami substancji naturalnych, które wspomagają rekonwalescencję Pacjentów onkologicznych.
Przedstawione wyżej zasady i produkty to tylko ułamek ogromnej wiedzy z zakresu dietetyki klinicznej. Zaleca się, by Pacjent zawsze przed podjęciem decyzji skonsultował się ze specjalistą, co w wielu wypadkach da mu pewność obrania właściwej drogi suplementacji, ale też szansę na uzyskanie dodatkowej wiedzy, na której przedstawienie powyżej zabrakło miejsca.
Złoty środek w diecie onkologicznej
Natomiast zasada numer jeden w diecie onkologicznej dotyczy ogólnych wskazań produktów, które należy dobierać do diety chorego i można ją opisać w dwóch, krótkich słowach – kontrolowana różnorodność. Badanie epidemiologiczne EPIC prowadzone w obszarze nowotworów ukazały, że optymalnym rozwiązaniem żywieniowym jest umiarkowane spożywanie mięsa, przy skupieniu się na jedzeniu warzyw. Powinny one stanowić podstawę diety zarówno u osób zdrowych, jak i chorych na choroby nowotworowe.
Należy przy tym pamiętać, by jak najczęściej łączyć ze sobą różne produkty w jednym posiłku. Wynika to m.in. stąd, że np. niektóre witaminy rozpuszczają się jedynie w tłuszczach, a podobne zależności odnajduje się względem wielu innych składników pokarmowych.
